Odleżyny (inaczej: owrzodzenia odleżynowe) to rany przewlekłe, które powstają na skutek miejscowej martwicy tkanek. Do martwicy dochodzi przez zaburzenia ukrwienia w wyniku długotrwałego ucisku kości na naczynia żylne i tętnicze. Odleżyny mogą obejmować naskórek, całą skórę, jak również mięśnie i kości. Wokół odleżyny rozwija się zazwyczaj stan zapalny. Może pojawić się wyciek ropny.
Owrzodzenie odleżynowe pojawia się najczęściej nad wypukłością kostną, w związku z tym najpopularniejsze miejsca na ciele, w których pojawiają się rany to:
● kręgosłup (przede wszystkim kość ogonowa),
● kość biodrowa,
● pośladki,
● kość udowa,
● kość ramienna,
● pięty i boczne kości stopy.
Odleżyny, w większości wypadków, pojawiają się na skutek długotrwałego leżenia lub siedzenia. Inne czynniki zwiększające ryzyko powstania odleżyn to:
● Niedożywienie: zbyt mała ilość składników pokarmowych wpływa na osłabienie układu odpornościowego. Dodatkowo, cienka skóra jest mniej odporna na nacisk.
● Nadwaga: duża masa ciała zwiększa nacisk tkanki podskórnej na wystające części kości.
● Zła pielęgnacja: brak zapewnienia przepływu powietrza do skóry, trzymanie chorego ciągle w tej samej pozycji, zbyt rzadko zmieniana pościel i ubiór chorego, brak stosowania preparatów pielęgnacyjnych, nieprawidłowe mycie i brak odpowiedniego osuszenia skóry.
● Zaburzenia mikcji i defekacji: nietrzymanie moczu lub/i kału przyczynia się do zmniejszenia wytrzymałości tkanki na nacisk. Z tego powodu tkanka miękka ulega deformacji, a to przyczynia się do powstawania odleżyn.
● Zaburzenia czucia: ucisk obszarów skóry i niedokrwienie powoduje silny ból, którego osoby z zaburzeniem czucia nie doznają. W związku z tym nie zmieniają pozycji, tak często, jak powinny.
● Choroby współistniejące: m.in. miażdżyca, cukrzyca oraz anemia.
Owrzodzenia odleżynowe rozwijają się przede wszystkim u osób przewlekle chorych, u których pozycja leżąca lub siedząca jest wymuszona. W grupie ryzyka są również osoby starsze oraz pacjenci niepełnosprawni.
Odleżyny w początkowej fazie mogą być trudne do rozpoznania. Objawiają się lekkim zaczerwienieniem na skórze, przez co często nie wzbudzają podejrzeń. Jednak to właśnie we wczesnej fazie odleżyny są najprostsze do wyleczenia, dlatego dobrze jest zadziałać w porę, żeby nie doprowadzić do przewlekłych, przypominających krater ran. Na co więc należy zwracać uwagę:
● Miejsce występowania: najczęściej nad wypukłością kości.
● Stan skóry: zaczerwienienie, zmiana temperatury skóry w danym miejscu, skóra bardziej miękka lub twarda, obrzmienie.
● Odczucia pacjenta: ból, pieczenie, wrażliwość na dotyk.
Przy pierwszych objawach należy wdrożyć procedury zapobiegawcze, tzn.: pamiętać o częstej zmianie pozycji osoby chorej oraz delikatnie rozmasowywać miejsce narażone na powstanie odleżyny.
Owrzodzenia odleżynowe zostały sklasyfikowane w pięciostopniowej skali. Dzięki temu rozróżnieniu specjaliści skuteczniej mogą wdrożyć odpowiednie leczenie i pomóc pacjentowi. Czym charakteryzują się poszczególne stopnie odleżyn?
| Stopień odleżyny | Charakterystyka |
| I | Skóra jest zaczerwieniona. Pod wpływem ucisku blednie, co jest oznaką, że nie doszło do uszkodzenia mikrokrążenia. Może wystąpić ból, uczucie ciepła lub obrzęk. |
| II | Skóra jest zaczerwieniona, ale nie blednie pod wpływem ucisku, co jest oznaką uszkodzenia mikrokrążenia. Mogą wystąpić pęcherze, obrzęk oraz uszkodzenie naskórka. |
| III | Pojawia się owrzodzenie, co oznacza, że doszło do uszkodzenia pełnej grubości skóry. Na dnie rany pojawia się czerwona ziarnina, a brzegi otoczone są rumieniem i obrzękiem. |
| IV | Tkanka podskórna zostaje uszkodzona. Pojawia się martwica, która może mieć bardzo ciemny, brunatny kolor. |
| V | Dochodzi do uszkodzenia mięśni, ścięgien, stawów i kości. Wewnątrz rany znajdują się rozległe jamy oraz rozpadające się masy tkanek. Martwica ma kolor czarny. |
Właściwe rozpoznanie stopnia zaawansowania odleżyny jest niezwykle istotne dla leczenia. W I i II fazie odleżyny są najłatwiejsze do wyleczenia, wymagają odpowiedniej pielęgnacji i stosowania środków pielęgnacyjnych. Co dokładnie jest zalecane?
● Częste zmiany pozycji pacjenta (najrzadziej co 3 godziny).
● Mycie pacjenta oraz dokładne wycieranie (skóra nie może być wilgotna).
● Stosowanie specjalnych preparatów, która działają zapobiegawczo na rozwój rany oraz chronią strukturę skóry, np. Vulnamin Spray.
● wprowadzenie diety bogatej w białko i witaminy.
● Pilnowanie prawidłowego nawodnienia organizmu pacjenta.
● Stosowanie naturalnych tkanin, które nie obcierają skóry: piżamy, bielizna i pościel zapewniające przepływ powietrza.
Jeśli dojdzie do kolejnych faz odleżyn, ich leczenie stanie się dużo bardziej wymagające. W przypadku powstania martwicy należy ją usunąć. Często jedynym wyjściem jest zabieg chirurgiczny.
Proszek Vulnamin PWD wskazany jest do leczenia wolnogojących ran różnego pochodzenia, ze średnim lub obfitym wysiękiem, zarówno oczyszczonych, jak i zakażonych bakteryjnie, płaskich lub jamistych.
Hydrożel: zastosowanie - nawilżanie tkanki martwiczej i pobudzanie jej autolizy, stymulowanie oraz ziarninowanie leżącej pod nią żywej tkanki, w związku z tym ułatwianie oczyszczania dna rany w przypadku pokrycia martwicą, wspomagając regenerację tkanki.
Krem może być stosowany jako środek wspomagający gojenie ran, których nie można zszyć, i które uszkodziły skórę właściwą, takich jak przewlekłe rany wrzodziejące lub odleżyny. Ułatwia szybszą regenerację tkanek i utrzymuje idealną wilgotność sprzyjającą ponownemu nabłonkowaniu uszkodzonej skóry.
MASZ PYTANIA? CHCESZ WIEDZIEĆ JAKI VULNAMIN WYBRAĆ? NAPISZ DO NAS!